Eén afbeelding zegt meer dan duizend woorden, wordt wel eens gezegd. En één van de meest indringende beelden is een oorlogsfoto, die de verwoestingen van het slagveld en het lijden van de bevolking vastlegt. In feite begonnen de grote pacifistische bewegingen nadat met nieuwe draagbare camera’s in de 19e eeuw voor het eerst het bloedvergieten van een oorlog vastgelegd kon worden. Nog steeds worden er oorlogen gevoerd, en nog steeds kunnen oorlogsfoto’s helpen als een indringende boodschap: stop met vechten, sluit vrede. Dit zijn een paar van de meest iconische oorlogsfoto’s om je eigen activistische fotolijsten mee te vullen.
Het napalm-meisje (1972)
Deze foto is symbool komen te staan voor de verschrikkingen van de Vietnamoorlog. Hij toont een reeks schreeuwende, vluchtende kinderen uit een dorp waarop per ongeluk brandende napalm was gegooid. Het meisje, Kim Phic, had haar brandende kleren uit kunnen trekken. Ze was ernstig gewond, maar overleefde de oorlog. Bizar genoeg werd deze foto later soms gecensureerd vanwege de naaktheid – alsof die erger zou zijn dan het geweld dat erachter zat.
De vallende soldaat (1936)
De Spaanse Burgeroorlog was één van de smerigste conflicten van de 20e eeuw. Hij bestond uit drie jaar vol veldslagen, terreur en executies, waarbij de bevolking van hele dorpen uiteengescheurd werd door hun keuze voor de communistische Republikeinen of juist voor de conservatieve Nationalisten. De foto uit deze oorlog die in de meeste fotolijsten is terug te vinden is die van een Republikeinse strijder, op het moment dat hij door een kogel wordt geraakt.
De gebroken gezichten (vanaf 1916)
Veel jonge Europese mannen gingen enthousiast de Eerste Wereldoorlog in, met het idee dat dat een kort, heldhaftig conflict zou worden. Niemand was voorbereid op de gruwelen die de “verbeterde” machinegeweren en artillerie aan het menselijk lichaam konden aanrichten. De foto’s van zwaar verminkte, amateuristisch gereconstrueerde gezichten van de slachtoffers zijn geen materiaal om in fotolijsten te schuiven, maar dienen wel als een gruwelijke herinnering aan de menselijke prijs van een frontoorlog en de noodzaak om vrede te behouden.
Holocaustslachtoffers in treinwagon (1945)
Verschrikkelijke foto’s: dode, uitgemergelde lichamen in een oude treinwagon, de slachtoffers van Hitlers ‘eindoplossing’ van het Jodenvraagstuk. Alweer een beeld dat niet snel in fotolijsten terecht zal komen, maar dat we niet mogen vergeten – want de Holocaust is een directe uitloper van de Tweede Wereldoorlog. Sommige van deze foto’s tonen niet alleen de treinwagons, maar ook Duitse burgers die gedwongen worden ernaar te kijken. Een krachtigere boodschap tegen oorlog is niet mogelijk.